Paus Franciscus

Ik ben het niet altijd eens met de paus, maar dit keer wel.
Hieronder de link naar het Katholiek Nieuwsblad van vandaag (14 juni 2013), met een toespraak van de paus op 5 juni jl., over mens en milieu.
Met dank aan Stan.

https://beta.rkdocumenten.nl/toondocument/?id=5000-0&index=alias_nl&host=rkdcloud&idCode=1.1

 https://www.rkdocumenten.nl/rkdocs/index.php?mi=600&doc=5000

De Wachter

Dirk de Wachter is een van de bekendste psychiaters van Belgie. Althans volgens Trouw, dat afgelopen zaterdag een interview met hem publiceerde.
Psychiaters kijken in de ziel van de mens. Een blik in de ziel van véél mensen geeft ook een blik op de maatschappij waarin wij leven. Psychiaters worden zo cultuurfilosofen.
Hieronder een aantal citaten van De Wachter.
- We leven in het westen op een speedboot die sneller en sneller gaat; steeds meer mensen kunnen de moordende snelheid niet meer aan en vallen uit.
- We leven in een citroenpersachtige wereld van groei en nog eens groei.
- De kapitein van de speedboot roept dat we meer moeten produceren, langer, harder en efficienter moeten werken. Anders verliezen we de concurrentiestrijd met andere landen.
- Dit leidt tot groeiende uitval van mensen om psychische redenen en tot toenemend gebruik van psychofarmaca.
- We streven niet alleen naar ongebreidelde economische groei, maar hebben ook een obsessionele zucht naar geluk. Dat geluk wordt vaak materieel ingevuld. We leven in een kickcultuur. Het geluk zit in reizen naar exotische oorden, in fantastische ervaringen, in ongeëvenaarde sportprestaties. Fietsen op de Veluwe is niet meer genoeg, we willen naar de Mont Ventoux.
- We kunnen niet meer ongelukkig zijn. Dan gaan we naar een psychiater en vragen om een pilletje. Ongeluk, ziekte, dood, tegenslag horen bij het leven. We zijn vergeten dat het paradijs niet op aarde is.
- Consumentisme en het zoeken naar geluk moeten het gat opvullen dat ontstaan is door het wegvallen van kerk en geloof.. De kerk bood 2000 jaar lang een handvat bij ziekte en dood. Dat hebben we weggegooid. Er is alleen maar plat consumentisme voor in de plaats gekomen. We kopen van alles dat we niet nodig hebben. Daarmee willen we de zinloosheid vergeten.
Tot zover Dirk de Wachter.

Ook Bob Dylan spreekt (zingt) over onze vlucht voor de naakte waarheid:
"We sit here stranded, though we all do our best to deny it".

Geluk is het goed kunnen omgaan met ongeluk.

Premier Rutte riep onlangs ons, consumenten, op om meer te gaan kopen, om zo de economische groei te bevorderen. Het draait dus allemaal om economische groei, om méér, méér, méér.
Dat méér niet per se beter is, blijkt wel uit de woorden van Dirk de Wachter. Het streven naar voortdurende groei berokkent dus niet alleen schade aan het ecosysteem aarde, maar ook aan de ziel.  Hang naar meer groei veroorzaakt in landen als Bangla Desh nog weer andere schade. In Bangla Desh bouwde een bedrijfseigenaar illegaal 3 verdiepingen extra op zijn fabrieksgebouw, om nog meer kledingindustrie te kunnen huisvesten. Dan stort dat gebouw natuurlijk in, ten koste van honderden doden. Arme fabrieksarbeiders, meest vrouwen en kinderen, die toch al uitgebuit werden. Wij in het westen zijn daaraan medeschuldig. Wij kopen goedkope kleding. En westerse bedrijven kopen hun kleding in vanuit lage lonen-landen, van producenten die elementaire regels aan hun laars lappen.

Interviews met Dirk de Wachter zijn te zien via onderstaande links.

http://brandpunt.kro.nl/seizoenen/2013/afleveringen/31-03-2013/fragmenten/de_geluksverslaving

http://www.youtube.com/watch?v=xsiIKOjbZRk

Kerken en klimaat

In mijn vorige bericht gaf ik aan de indruk te hebben dat onze geestelijke leiders nalatig zijn als het gaat om aandacht voor het probleem van de klimaatverandering.
Maar is dat ook zo?

In Nederland heeft de Raad van Kerken in 2009 een brochure uitgegeven "Klimaatverandering, het moment van de waarheid". Daarin staat o.a. het volgende:
"In de alledaagse actualiteit heeft klimaatverandering plaats gemaakt voor die andere crisissen, van financiële en economische aard. Op de langere termijn blijft klimaatverandering voor de wereld en haar bewoners het belangrijkste probleem en de grootste uitdaging van deze eeuw."
http://www.raadvankerken.nl/pagina/622/klimaatuitgave_ligt_klaar

Het Vaticaan heeft in 2008 een lijst van nieuwe zonden uitgegeven. Daarop prijkt ook de zonde 'vervuiling"
In de maanden daaraan voorafgaand deed de paus een aantal krachtige oproepen voor de bescherming van het milieu, door te zeggen dat gebeurtenissen als klimaatverandering van het grootste belang zijn geworden voor de hele menselijke soort’.

De Wereldraad van Kerken (2008):
‘Roept de kerken dringend op om hun morele houding in relatie tot de wereldwijde opwarming en klimaatverandering te versterken.'  
‘Roept op tot een diepe verandering in de verhouding ten aanzien van de natuur, economische politiek, consumptie, productie en technologische modellen’.

De 9 grootste wereldreligies hebben in 1995 samen de Alliance of Religion en Conservation (ARC) opgericht. Deze organisatie helpt de wereldreligies met het maken van plannen ter bescherming van het milieu, in het bijzonder op het gebied van klimaatverandering.
http://www.arcworld.org/

Dit alles overziende (en dit is lang niet alles) kan zeker niet gezegd worden dat onze geestelijke leiders in het geheel geen aandacht hebben voor het onderwerp klimaatverandering. 
Vraag is natuurlijk welke invloed geestelijke leiders hebben op politieke leiders. In onze westerse wereld is die invloed niet groot.
Een andere vraag is of de aandacht vanuit de koepelorganisaties wel voldoende doordringt naar de plaatselijke kerken en de leden van die kerken. Mijn indruk is dat het gevoel van urgentie nog onvoldoende doordringt.
Als we onze hoop op verandering moeten baseren op een verandering van onderop, dan zou je zeker van gelovigen mogen verwachten dat zij hierin voorop lopen. Gelovigen geloven in een schepper, een schepping en in een opdracht. Dus hebben gelovigen alle reden om op te komen voor het behoud van de schepping, nu het behoud van die schepping "de grootste uitdaging van deze eeuw" is (in de woorden van de Raad van Kerken).

Nog 48 maanden

Op 1 augustus 2008 startte een aantal Britse organisaties de campagne "onehundredmonths".

http://www.onehundredmonths.org/

Doel van deze campagne is duidelijk te maken dat we nog ongeveer 100 maanden hebben om een gevaarlijke klimaatverandering te voorkomen.
Hiermee wordt gedoeld op het volgende.
De klimaatwetenschap (wereldwijd verenigd in het IPCC van de VN) denkt dat als we op de huidige manier doorgaan met de uitstoot van CO2 we binnenkort het (omslag)punt bereiken van een wereldwijde temperatuurstijging van 2 graden (boven de temperatuur uit het pre-industriele tijdperk). Een temperatuurstijging van méér dan 2 graden wordt als zeer gevaarlijk gezien, omdat de kans dan groot is op een oncontroleerbare en uiteindelijk catastrofale temperatuurstijging van ca. 4-7 graden (o.a. door het smelten van permafrost).

De EU heeft deze 2 graden-doelstelling overgenomen als beleidsdoelstelling.

Inmiddels zijn sinds de start van de campagne al 52 maanden verstreken.
Dankzij de economische crisis is de CO2-uitstoot iets minder sterk gegroeid. Maar van de noodzakelijke uitstootvermindering van 30% is nog geen sprake.
De meerderheid van de klimaatwetenschappers denkt dan ook dat we de 2 graden-doelstelling niet gaan halen. Dit bleek o.a. uit een enquete tijdens de klimaattop in Kopenhagen in 2009: 86% van de klimaatwetenschappers gaf aan te verwachten, dat we de doelstelling niet gaan halen.

Waarom blijven onze politici (in overgrote meerderheid) stil over deze ontwikkeling?
Mijn idee: in een democratie pleegt een politicus politieke zelfmoord als hij alarm slaat over een probleem dat nog onvoldoende zichtbaar is voor de massa. Zeker als hij ook nog eens pleit voor de noodzakelijke drastische maatregelen, die diep ingrijpen in de levenswijze van de meeste mensen.

Als we onze hoop niet op de politiek kunnen vestigen, is er dan nog hoop?
De meeste revoluties zijn van onderop, uit het volk, tot stand gekomen.
Daarom wordt, om het klimaat te redden, wel gepleit voor een wereldwijd Tahir-plein.
Maar ik vrees dat, als het gaat om klimaatverandering, de grote massa pas in beweging komt als het al te laat is.

In de song "Tempest" beschrijft Bob Dylan in 14 minuten de ondergang van de Titanic. Vier keer zingt Dylan over de slapende wachter: "The watchman, he lay dreaming", bij het moment van de botsing en ook tijdens het zinken. En zelfs na het voltrekken van de ramp wordt over de wachter gezongen, dat hij ligt te slapen.
Op internet verscheen gisteren een artikel over deze song als metafoor voor de zich voltrekkende klimaatramp.
http://www.examiner.com/article/dylan-s-tempest-the-titanic-as-metaphor-of-global-climate-disaster

Niet bekend is of Dylan zijn song zo bedoeld heeft.  Maar dat doet er ook niet zo toe.  De ramp met de Titanic is sowieso een waarschuwing om de menselijke mogelijkheden niet te overschatten en de risico's van de natuur niet te onderschatten.
In onze maatschappij hebben we verschillende soorten wachters, die in meer of mindere mate tot taak hebben de mensheid te waarschuwen voor onheil: de wetenschap, de media en de geestelijke en politieke leiders. Ook de kunst vervult incidenteel een rol als bedoeld.
Als het gaat om de klimaatproblematiek vervult de wetenschap haar taak.  Een klein deel van de media doet dat ook. Maar de politiek laat het grotendeels afweten en houdt zich vooral bezig met economische groei.
En onze geestelijke leiders? Als deze zich al uitlaten over maatschappelijke ontwikkelingen, dan gaat het vaak meer over sociaal-ethische discussiepunten als abortus, euthanasie en homofilie. Ik heb niet de indruk dat onze geestelijke leiders regelmatig dringende oproepen doen tot actie tegen de opwarming van de aarde.

The day after

 

De wereld bestaat nog. De zogenaamde Maya-voorspelling over het einde van de wereld, gisteren op 21 december 2012, is niet uitgekomen.
Andere dreigingen blijven helaas bestaan, niet gebaseerd op de Maya-kalender, maar op de stand van de wetenschap.

Onlangs verscheen een nieuwe nederlandstalige website met veel informatie over de dreigingen als gevolg van de klimaatverandering en als gevolg van het opraken van de goedkope, makkelijk winbare olie:

http://powerdown.nl/

Hieronder een link naar enkele filmpjes op deze site (tussen haakjes de duur van de filmpjes).

http://powerdown.nl/wat-als-het-6-graden-warmer-wordt/  (1:12)

http://powerdown.nl/shes-alive-and-hurting/  (4:59)

http://powerdown.nl/300-years-of-fossile-fuels/ (5:00)

http://powerdown.nl/relatie-olie-en-economische-groei/ (3:11)

http://powerdown.nl/het-einde-van-economische-groei/ (6:31)

Verder nog een link naar dagblad Trouw, naar een interview met filosoof Hans Achterhuis, over het einde van de economische groei.

http://www.trouw.nl/tr/nl/5116/Filosofie/article/detail/3198222/2012/02/24/Wij-zitten-gevangen-in-onze-jacht-op-rijkdom.dhtml

Misschien kan kerstmis een tijd van bezinning zijn, niet alleen over de boodschap van kerstmis, maar ook over problemen die we zelf veroorzaken en zelf kunnen oplossen (als we niet te lang meer wachten).

Mocht je in deze donkere dagen, na de inname van bovenstaande informatie, bevangen worden door de holiday-blues, dan is hier een goed advies van Bob Dylan (zie het eerste filmpje).

http://gothamist.com/2012/12/21/video_bob_dylan_has_some_advice_to.php (1:02)

Goede dagen!

Verkiezingen (2)

Op 19 augustus jl. berichtte ik over de standpunten van de belangrijkste politieke partijen ten aanzien van klimaatverandering en energieschaarste.
Opvallend is dat er maar één partij is die expliciet stelt dat we niet langer op de huidige wijze kunnen voortleven. Dat is de Partij voor de Dieren. Deze partij pleit als enige voor een radicaal andere, groene, koers, waarbij de draagkracht van de aarde, en niet onze hebzucht, uitgangspunt is voor elke beleidskeuze. De partij noemt 'business as usual' niet langer een optie. De partij pleit voor een andere definitie van economische groei.
Andere min of meer 'groene' partijen (Groenlinks, ChristenUnie, D66, PvdA) blijven vasthouden aan economische groei, waarbij zij pleiten voor duurzame economische groei. Dit kennelijk vanuit de veronderstelling dat duurzame economische groei mogelijk is.
Onder "Klimaatverandering" (in de menubalk op de startpagina) vermeldde ik al dat veel milieuwetenschappers menen dat duurzame economische groei een illusie is, in een wereld die groeit naar 9 miljard mensen in 2050.
Duurzame economische groei is waarschijnlijk een uitvinding, bedacht door mensen die op de oude voet willen voortleven, waarbij de behoeften c.q. de hebzucht van mensen het uitgangspunt zijn, in plaats van de draagkracht van de aarde.
Ik wees op de formule van Paul Ehrlich (Amerikaans bioloog, die in de jaren '60 als een van de eersten waarschuwde voor het gevaar van de bevolkingsexplosie). De formule van Ehrlich laat zien dat het moeilijk is om optimistisch te zijn over onze kansen om duurzame economische groei te realiseren.

I = P x A x T

I = milieu-effect
P = bevolkingsgroei
A = inkomensniveau
T = technologie-efficiency van producten en productiewijze.

Van P weten we dat de bevolking blijft groeien van 7 miljard nu naar 9 miljard in 2050.
Van A weten we dat het inkomensniveau wereldwijd door de jaren heen stijgt, met name in landen als China, India, Brazilie, Rusland en ontwikkelingslanden.
Dus zelfs al zijn de technologische ontwikkelingen (T) zeer positief dan nog is het erg moeilijk om de nadelige milieueffecten (van P en A) tot staan te brengen, laat staan te verminderen.

Andere opvallende punten uit de partijprogramma's:
- De SGP gebruikt als enige partij de term "dreigende klimaatramp", daarbij verwijzend naar de waarschuwing van het International Energy Agency.
- Het CDA noemt als enige partij de 2 graden-doelstelling, die nagestreefd moet worden. Zonder daarbij te vermelden dat het overgrote deel van de klimaatwetenschappers deze doelstelling al niet meer haalbaar acht. Deze grens van maximaal 2 graden opwarming is relevant omdat volgens de meeste klimaatwetenschappers boven deze grens de kans groot is dat allerlei versnellingseffecten gaan optreden, waardoor we onvermijdelijk toegaan naar een temperatuurstijging van 4-7 graden. Dit leidt bv. tot het smelten van het landijs op Groenland en tot een zeespiegelstijging van ca. 6 meter.
- Verreweg de meeste partijprogramma's stralen geen gevoel van urgentie uit, als het gaat om klimaat en energie. Het gaat in de meeste programma's vooral over: geld, inkomen, economie, zorg, onderwijs, veiligheid. Kortom, over onderwerpen die mensen hier en nu aangaan.
De partijen kennen de kiezer.  En volgen dus de kiezer. In plaats van de kiezer te leiden, vanuit het besef dat de klimaatproblematiek raakt aan bijna alle genoemde onderwerpen, zoals veiligheid, gezondheid, voedselvoorziening en economie.

Verkiezingen

In verband met de verkiezingen op 12 september a.s. hieronder een kort overzicht van het belang dat de belangrijkste partijen hechten aan het tegengaan van klimaatverandering (door reductie van CO2-uitstoot) en aan de dreigende schaarste aan fossiele energie (olie en gas).
Dit aan de hand van de verkiezingsprogramma's. Ik ga daarbij niet in op de concrete maatregelen, die de partijen voorstellen. Het gaat mij vooral om de vraag of de problemen al dan niet worden onderkend
Informatief is ook www.klimaatkeuze.nl. Daar is te lezen welke standpunten de verschillende partijen hebben ten aanzien van een aantal concrete maatregelen om de klimaatverandering tegen te gaan.

PVV
- rept niet over klimaatproblematiek of energieschaarste
- praat over "milieugekkies"
- wil subsidies CO2-reductie afschaffen

VVD
- Gas, olie en kolen raken op. Energie en benzine worden duurder. Die schaarste dwingt ons om zuiniger om te springen met de hoeveelheid energie die we gebruiken. En om nieuwe, schone vormen van energieopwekking te ontwikkelen
- Over het klimaatprobleem wordt niet gesproken in het partijprogramma.

SGP
Het Internationaal Energie Agentschap waarschuwt in haar jaarlijkse Word Energy Outlook voor

een oliecrisis en voor een dreigende klimaatramp als gevolg van de CO2-uitstoot. Het tekent twee

belangrijke spitsen van het energie- en milieubeleid.

CDA
- noemt de klimaatverandering als probleem en wil maatregelen om de opwarming te beperken tot max. 2 graden.
- noemt ook het veiligstellen van de energiezekerheid als een uitdaging.

ChristenUnie
- fossiele energie (olie en gas) is eindig
- door verbranding van fossiele energie is invloed op het klimaat zeker niet uit te sluiten, integendeel.

D66
-  Schaarste van energie, voedsel en grondstoffen zullen ons de komende jaren meer en meer raken.
-  Olie is steeds schaarser en de prijs loopt op. Onze afhankelijkheid van fossiele brandstoffen is risicovol en kostbaar.
-  Het klimaat is in de crisis even naar de achtergrond verdreven, maar de uitdaging blijft.

PvdA
- Klimaatverandering bedreigt de bestaanszekerheid van toekomstige generaties.
- Energievoorraden worden schaarser en daarom zullen prijzen van stroom en brandstof alleen maar stijgen

SP

We moeten ons land schoon en leefbaar houden, nu en voor de toekomst. Wat we nu kapotmaken, krijgen we nooit meer terug. Het aandeel duurzame energie laten we daarom stevig stijgen.

GroenLinks
Klimaatwetenschappers van over de hele wereld zijn het erover eens dat het klimaat verandert. Als we niet snel werk maken van een groene economie, dan zal dit grote gevolgen hebben voor mens en milieu.  Niets doen is geen optie

Partij voor de Dieren
- De aarde biedt genoeg voor ieders behoefte, maar niet voor ieders hebzucht.
- De huidige crises kunnen niet worden opgelost met symptoombestrijding — maar vergen radicaal andere keuzes. Wij willen af van het single-issuedenken dat de westerse mens en z’n geld centraal stelt bij elke beslissing. De capaciteit van de aarde is de randvoorwaarde voor elke beleidskeuze.
- Om de risico’s van klimaatverandering te beperken tot een aanvaardbaar niveau, moet het

afwentelen naar toekomstige generaties spoedig gestopt worden.

- De gevolgen van het uit beeld raken van de klimaatdoelstellingen zullen groot zijn: stijging van de zeespiegel, droogtes, overstromingen hier en elders in de wereld, mislukte oogsten, honger en conflicten. Desondanks neemt het gebruik van vervuilende fossiele brandstoffen alleen maar toe.
- Naast olie en gas worden ook grondstoffen steeds schaarser.